سنجش ضریب تمرکز جغرافیایی صنایع کارخانهای و اهمیت تخصصگرایی صنعتی در استانهای ایران

هدف محوری این مقاله بررسی ضریب عدم‌تعادل منطقه‌ای و نابرابری فضایی در بخش صنعت ایران است. به‌عبارت دیگر، ارزیابی چگونگی ساختار توزیع مکانی صنعت، در پهنۀ جغرافیایی مورد بررسی قرار گرفته است. در این تحقیق در راستای سنجش ضریب عدم‌تعادل فضایی صنعتی از شاخص الیسون و گلیسر، شاخص ضریب مکانی (LQ)، شاخص ضریب جینی مکانی و شاخص تمرکز جغرافیایی هرفیندال استفاده شده است. یافته‌های تحقیق بیانگر آن است که توزیع فعالیت‌‌های صنعتی در استان‌‌های کشور مناسب نیست. با توجه به نتایج به‌دست‌آمده از محاسبۀ این شاخص‌ها، بالاترین ضریب تمرکز جغرافیایی مربوط به صنعت چاپ و پایین‌‌ترین ضریب تمرکز مربوط به ساخت محصولات کانی‌‌ غیرفلزی است. همچنین براساس نتایج تحقیق، 20 صنعت کد دوم ISIC دارای تمرکز شدید جغرافیایی می‌‌باشند که این میزان بیش‌از نیمی از صنایع را شامل می‌شود. همچنین محاسبات انجام‌شده نشان می‌‌دهد، سه استان تهران، اصفهان و خوزستان بیش‌‌ترین تمرکز فضایی صنعتی را دارند. براساس شاخص ضریب مکانی، بالاترین ضریب مکانی مربوط به صنعت ساخت کک، فرآورده‌‌‌های حاصل از نفت و سوخت‌های هسته‌‌ای است.